Mechanizm iluzji i zaprzeczeń jest jednym z podstawowych mechanizmów podtrzymujących osobę uzależnioną w tkwieniu w chorobie. Mechanizm ten zmienia sposób myślenia na rzecz picia, narkotykozwania się, na rzecz nałogowego zachowania. Mechanizm ten opiera się na tym, iż osoba uzależniona, by funkcjonować w swojej chorobie musi niejako sama się oszukiwać. Dlatego też uzależniony buduje iluzję, przekłamuje rzeczywistość, podważa fakty, tworzy usprawiedliwia dla swoich zachowań, minimalizuje skutki np. picia alkoholu. Osoba uzależniona mówi wtedy np. “jest weekend więc mogę”, “wszyscy przecież palą”, “gdybym chciał to w każdej chwili mógłbym to rzucić”, “jeden kieliszek nikomu jeszcze nie zaszkodził”. Pozwala to osobie cierpiącej na uzależnienie, pozbyć się pojawiającego się wstydu i poczucia winy.

Osoba tkwiąca w uzależnieniu często kłamie i wierzy w swoje kłamstwa. Okłamuje swoich najbliższych, ale przede wszystkim samego siebie. Niejako wmawia sobie, że ma wszystko pod kontrolą lub, że od jutra kończy ze swoim destruktywnym zachowaniem. Mechanizm iluzji i zaprzeczeń pozwala fałszować rzeczywistość w taki sposób, by osoba chora, miała jak największy komfort ze swojego picia, palenia, brania narkotyków.

Podczas terapii pacjent ma szansę przyjrzeć się tym zachowaniom i temu destruktywnemu myśleniu. Pacjent uczy się w toku terapii podejmować zadania i odpowiedzialności, które pomagają zmierzyć się z prawdą. Duży nacisk kładzie się na wspierania pacjenta w przeżywaniu poczucia winy i pomaga w budowaniu rzeczywistości opartej na prawdzie.

Piotr Czyżewski – specjalista psychoterapii uzależnień
04.01.2023r.